Afrikaanse varkenspest (AVP)

Wat is het en waar wordt het door veroorzaakt?

Afrikaanse varkenspest (AVP) is een besmettelijke virusziekte die alleen voorkomt bij (wilde) varkens en die wordt veroorzaakt door een virus uit de familie van de Asfarviridae. Het virus is zeer resistent tegen hoge en lage temperaturen en blijft lang aanwezig in rauwe en bewerkte varkensvleesproducten. Het virus komt oorspronkelijk uit Afrika en is voor het eerst in Europa gezien in 1957. Vanuit Portugal heeft het zich in steeds meer met name Zuid Europese landen verspreid. In de jaren 80 is AVP voor het eerst in België en Nederland gediagnosticeerd en sindsdien ligt de ziekte constant op de loer.

Besmette varkens verspreiden het virus via direct contact en via alle lichaamsvloeistoffen. Het virus kan ook worden overgedragen door bepaalde teken, maar die komen niet in Nederland voor. Daarnaast kunnen varkens via het eten van besmet keukenafval (‘’swill’’) geïnfecteerd raken. Swill-voederen is daarom in Nederland niet toegestaan. Vanwege het ernstige ziektebeeld, dat sterk lijkt op dat van klassieke varkenspest (KVP), is AVP een aangifteplichtige ziekte. 

Happy M@il

Nieuwste producten en actualiteiten in je mailbox!

AANMELDEN

Welk dier?

Varken

Welk orgaansysteem?

Respiratiestelsel, digestiestelsel, reproductiestelsel

Hoe herken je het?

De incubatietijd van AVP is 4 tot 19 dagen, afhankelijk van de virulentie van het virus. De virulentie bepaalt ook de ernst van de klinische verschijnselen. In de acute vorm ontstaan er aspecifieke verschijnselen, zoals (hoge) koorts, een verminderde eetlust en sloomheid. Naarmate de ziekte vordert ontstaat bloederige diarree. Varkens kunnen gaan braken en worden zeer zwak. Uiteindelijk zal, in een meer chronische vorm, de sterfte flink oplopen en worden de verschijnselen ernstiger. Bij jonge dieren zijn de verschijnselen vaak ernstiger dan bij oude dieren. Besmette varkens scheiden virus uit met alle lichaamsvloeistoffen, maar vooral met de mest en urine. Dragende zeugen kunnen AVP doorgeven aan de biggen via de baarmoeder. Dit resulteert in mummificatie, resorptie van de vruchten, abortus, vroeggeboorte of in de geboorte van zwakke biggen, trilbiggen of dode biggen. Typische post-mortem bevindingen zijn bloedingen in alle organen en een gezwollen milt.

Welke verschijnselen zijn er nog meer?

In de acute vorm zien we ook de volgende verschijnselen in meer of minder ernstige vorm: respiratoire verschijnselen, rode huid, bloedingen in de huid, bloedneuzen, ontsteking van de oogslijmvliezen (conjunctivitis), blauwverkleuringen van de lichaamsuiteinden en een wankele of verlamde achterhand. In de chronische vorm worden de volgende verschijnselen gezien: sloomheid, wisselende eetlust, vermageren/slijten, wisselende koorts en uiteindelijke sterfte.

Welke risicofactoren zijn er?

Risicofactoren voor een besmetting met AVP zijn de aankoop van een besmet varken, maar ook contact met besmette materialen of veetransportwagens. Swill-voederen en het contact tussen gedomesticeerde en wilde varkens zijn ook belangrijke risicofactoren.

Wat betekent deze aandoening voor de veehouder en het bedrijf?

Omdat het ziektebeeld van AVP zo sterk lijkt op dat van KVP, moet bij een verdenking van AVP direct een melding gemaakt worden bij de NVWA. Een team van deskundigen zal het bedrijf onderzoeken en het bedrijf gaat op slot totdat is uitgesloten dat het AVP of KVP betreft. Indien één van deze ziektes gediagnosticeerd wordt, heeft dit ernstige gevolgen voor het bedrijf. Alle varkens moeten worden gedood en vernietigd. Het bedrijf wordt ontsmet en de herkomst van de besmetting wordt opgespoord. Tevens wordt nagegaan welke andere bedrijven mogelijk vanuit dezelfde infectiehaard zijn besmet en die bedrijven worden preventief geruimd.

Hoe kun je de aandoening voorkomen? (preventie)

Er is geen vaccin tegen AVP beschikbaar. Preventie berust op het vermijden van varkens en varkensvlees dat afkomstig is uit gebieden waar AVP voorkomt. Dit is in Nederland dan ook verboden. Ook is het voeren van swill in Nederland verboden in het kader van preventie.

Hoe kun je de aandoening behandelen?

In Nederland wordt er niet behandeld tegen AVP.

Alternatieve benamingen

African swine fever

Zoekwoorden

Afrikaanse varkenspest, AVP, African swine fever, ASF

Bronnen 

Blome, Sandra, Claudia Gabriel, and Martin Beer. "Pathogenesis of African swine fever in domestic pigs and European wild boar." Virus research 173.1 (2013): 122-130.

Dixon, L. K., H. Sun, and H. Roberts. "African swine fever." Antiviral research 165 (2019): 34-41.

Gezondheidsdienst voor Dieren, ‘’Afrikaanse varkenspest’’, geraadpleegd op 29 juli 2021.

Sánchez-Vizcaíno, José Manuel, Lina Mur, and Beatriz Martínez-López. "African swine fever (ASF): five years around Europe." Veterinary microbiology 165.1-2 (2013): 45-50.

Sánchez-Vizcaíno, J. M., L. Mur, and B. Martínez-López. "African swine fever: an epidemiological update." Transboundary and emerging diseases 59 (2012): 27-35.

WUR, ‘’Afrikaanse varkenspest (AVP)’’, geraadpleegd op 30 juli 2021.

Zimmerman JJ, Karriker LA, Ramirez A, Schwartz KJ, Stevenson GW, editors. Diseases of swine. 11th ed. New York: John Wiley & Sons, Inc; 2019. p. 443–452.

Een varkentje is zo gewassen

Hulplijn