Welk dier?

Schaap, geit

Welk orgaansysteem?

Digestiestelsel, reproductiestelsel

Hoe herken je het?

Kenmerkend voor een infectie met C. fetus is een zogenaamde 'abortusstorm', waarin veel dieren in een korte periode verwerpen in een laat stadium van de dracht. Bij een infectie met C. jejuni kan abortus ook optreden in individuele dieren. Bij beide subspecies kunnen de ooien verschijnselen vertonen van algemeen ziek zijn, omdat de bacteriën een ontsteking van de baarmoeder veroorzaken. Zowel voor als na de abortus kan uitvloeiing uit de vulva worden waargenomen. De uitvloeiing die gezien kan worden na de abortus is meestal bruinig van kleur en bevat talloze besmettelijke bacteriën.

Welke verschijnselen zijn er nog meer?

Naast abortus kunnen ook zwakkere lammeren geboren worden, die kort na de geboorte kunnen sterven. Lammeren die in leven blijven, kunnen koorts en diarree hebben.

Welke risicofactoren zijn er?

Meestal treedt Campylobacteriose op na introductie van een besmet dier op het bedrijf. Er zijn echter ook gevallen beschreven waarbij de ziekte optrad in gesloten koppels. Dieren die buiten gehuisvest zijn of een uitloop naar buiten hebben, lopen meer risico op Campylobacteriose. Daarnaast is gebleken dat ook de aanwezigheid van runderen een risicofactor is. Waarschijnlijk speelt verspreiding door wilde dieren en vogels ook een kleine rol.

Wat betekent deze aandoening voor de veehouder en het bedrijf?

Meestal bouwen de dieren na een infectie een goede immuniteit op, waardoor de problemen meestal beperkt blijven tot één lammerseizoen. Wel kunnen geïnfecteerde dieren drager blijven van de bacterieën. Overigens is Campylobacteriose zelf geen aangifteplichtige ziekte, maar een toegenomen aantal gevallen van abortus op een bedrijf moet wel aan de NVWA gemeld worden.

Hoe kun je de aandoening voorkomen? (preventie)

In sommige landen worden vaccins toegepast met goede resultaten. In Nederland is vaccineren echter niet rendabel vanwege de lage incidentie. Hygiënische maatregelen zijn belangrijk om de infectie tussen koppels en tussen dier en mens zoveel mogelijk te beperken. Daarnaast is het mogelijk om nieuwe dieren te testen op de aanwezigheid van Campylobacter-bacteriën. Echter dragen ook veel gezonde dieren deze bacterieën bij zich: in een steekproef van het RIVM werd Campylobacter op 95,8% van de bedrijven met melkschapen aangetroffen en op 33% van de bedrijven met melkgeiten.

Hoe kun je de aandoening behandelen?

Aan het begin van een uitbraak kan antibiotica worden toegdiend om het aantal abortussen te verminderen. Daarnaast kan symptomatische therapie worden ingezet bij ooien met algemene ziekteverschijnselen en bij lammeren met diarree en uitdroging.

Alternatieve benamingen

Vibriose

Zoekwoorden

Campylobacteriose, Campylobacter, C. jejuni, C. fetus, Vibriose

Bronnen 

Sahin, O., Yaeger, M., Wu, Z., & Zhang, Q. (2017). Campylobacter-associated diseases in animals. Annual Review of Animal Biosciences, 5, 21-42. 

Department of Primary Industries and Regional Development. (2018). Ovine campylobacteriosis (formerly ovine vibriosis). https://www.agric.wa.gov.au/livestock-biosecurity/ovine-campylobacteriosis-formerly-ovine-vibriosis Gezondheidsdienst voor Dieren. (z.d.-b). Campylobacteriose. Geraadpleegd op 7 februari 2021, van https://www.gddiergezondheid.nl/diergezondheid/dierziekten/campylobacteriose_schaapgeit 

Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu. (2018). Surveillance zoönosen in de melkgeiten- en melkschapenhouderij in 2016 (Nr. 2018–0059). https://www.rivm.nl/bibliotheek/rapporten/2018-0059.pdf 

Wageningen Universiteit and Research, ter Bogt-Kappert, C., van den Brom, R., & Vellema, P. (2018, februari). Abortus bij geiten. https://edepot.wur.nl/445971