Welk dier?

Schaap, geit

Welk orgaansysteem?

Digestiestelsel

Hoe herken je het?

Een C. perfringens-enterotoxemie kan een peracuut of acuut verloop hebben. Meestal is er sprake van een acuut verloop, waarbij de dieren dood worden aangetroffen zonder dat er ziekteverschijnselen zijn opgemerkt. Daarnaast komt een peracuut verloop voor. Hierbij valt in eerste instantie op dat de dieren zich onrustig gedragen en stoppen met eten. Een kenmerkend verschijnsel bij deze aandoening is diarree die bloed kan bevatten, waardoor de aandoening ook wel 'bloedziekte' genoemd wordt. Een paar uur na het ontstaan van de verschijnselen zijn de dieren duidelijk ernstig ziek en sterven ze.

Welke verschijnselen zijn er nog meer?

Meer verschijnselen die tijdens het peracute verloop kunnen worden gezien, zijn speekselen, tandenknarsen en problemen met de ademhaling. Ook kunnen neurologische verschijnselen en spierkrampen voorkomen. Daarnaast kan er sprake zijn van koorts en buikkrampen.

Welke risicofactoren zijn er?

De belangrijkste risicofactor is het niet vaccineren van de ooien en geiten. Vaccinatie leidt tot het aanmaken van antlichamen, die ook in de biest worden uitgescheiden. Na opname van biest zullen de lammeren beschermd zijn tegen een C. perfringens-enterotoxemie. Daarnaast kunnen plotselinge veranderingen in het rantsoen en voederfouten sterk predisponeren. Tot slot treedt de aandoening eerder op als een dier een verminderde immuunrespons heeft, bijvoorbeeld door ziekte of stress.

Wat betekent deze aandoening voor de veehouder en het bedrijf?

Omdat de verschijnselen bij een C. perfrigens-enterotoxemie ontstaan door in de darm geproduceerde toxines, is de ziekte niet besmettelijk voor andere koppelgenoten. Wel zijn vaak de risicofacotren voor het optreden van deze aandoening, zoals een plotselinge voerverandering of fout in het rantsoen, voor de gehele koppel aanwezig. Hierdoor kunnen er meerdere dieren in de koppel aangedaan zijn.

Hoe kun je de aandoening voorkomen? (preventie)

De aandoening kan worden voorkomen door ooien en geiten te vaccineren. Er zijn twee typen vaccins geregistreerd in Nederland, die allebei onschadelijk gemaakte toxinen van verschillende Clostridium-soorten bevatten. Daarnaast moeten veranderingen in het rantsoen geleidelijk worden doorgevoerd en moeten voederfouten zoveel mogelijk worden voorkomen.

Hoe kun je de aandoening behandelen?

Vanwege het snelle en heftige verloop wordt een behandeling vaak te laat ingezet. De prognose is helaas zeer slecht, waardoor de nadruk ligt op preventie.

Alternatieve benamingen

Het bloed, bloedziekte, weeldeziekte, eiwitvergiftiging, pulpy kidney disease, C. perfringens-infectie

Zoekwoorden

Clostridium perfringens, enterotoxemie, het bloed, bloedziekte, weeldeziekte, eiwitvergiftiging, pulpy kidney disease

Bronnen 

Gezondheidsdienst voor Dieren. (z.d.-d). Clostridium. Geraadpleegd op 24 februari 2021, van https://www.gddiergezondheid.nl/diergezondheid/dierziekten/clostridium#:~:text=Clostridium%20perfringens%20komt%20voor%20in,geen%20risico%20met%20zich%20mee. 

Hines, M. E. (2013, 31 juli). Enterotexemia in sheep and goats. College of Veterinary Medicine, University of Georgia. https://vet.uga.edu/enterotoxemia-in-sheep-and-goats/ 

Niilo, L. Clostridium perfringens in animal disease: a review of current knowledge. Can Vet J. 1980 May;21(5):141-8. PMID: 6253040; PMCID: PMC1789702