Welk dier?
Rund
Welk orgaansysteem?
Respiratiestelsel
Hoe herken je het?
De eerste verschijnselen bij de respiratoire vorm zijn speekselen en een verminderde eetlust. De dieren worden sloom en krijgen in de beginfase hoge koorts. Ontsteking van de oog-, neus- en mondslijmvliezen treedt op waarbij deze slijmvliezen rood worden. Ook het slijmvlies van de vagina kan felrood worden. De dieren gaan snotteren, niezen en worden erg benauwd als gevolg van zwelling van de luchtwegen. Daarnaast ziet men beiderzijds neusuitvloeiing die in eerste instantie helder is, maar pus-achtig of zelfs bloederig kan worden. Hoesten komt vaak voor en is soms zo hevig dat de tong ver wordt uitgestoken. Sterfte kan zelfs voorkomen.
Bij volwassen koeien zijn de verschijnselen vaak minder ernstig, maar dit is niet altijd het geval. De meest opvallende verschijnselen zijn een sterke productiedaling, koorts, droge hoest en verminderde eetlust. De slijmvliezen van de neus en mond kunnen wat rood zijn en vaak ziet men heldere neusuitvloeiing. Na twee tot drie weken is de hele koppel vaak weer genezen.
Secundaire bacteriële luchtweginfecties kunnen bij zowel jonge dieren als volwassen koeien een gecompliceerd ziektebeeld veroorzaken. Er kan dan ook een longontsteking ontstaan.
Welke verschijnselen zijn er nog meer?
Naast respiratoire verschijnselen kan IBR ook abortus veroorzaken in besmette koeien. Het kan ook voorkomen dat het virus door de koppel gaat zonder dat er klinische verschijnselen worden waargenomen, of dat enkel vruchtbaarheidsproblemen of een productiedaling wordt opgemerkt.
Welke risicofactoren zijn er?
IBR komt vooral voor op bedrijven waar runderen van diverse bedrijven worden samengebracht. Het aanvoeren van rundvee is dus een belangrijke risicofactor voor een IBR-infectie. Daarnaast is stress, bijvoorbeeld door afkalven, hitte, transport of ziekte, een risicofactor voor het opnieuw opspelen van IBR in een met BHV1-besmet dier.
Wat betekent deze aandoening voor de veehouder en het bedrijf?
Zelfs als een IBR-infectie zonder duidelijke verschijnselen verloopt, wat vaak het geval is, kan het toch forse economische schade voor het bedrijf veroorzaken. Dit komt door sterfte onder jongvee, verminderde melkproductie, verminderde vruchtbaarheid, abortus en beperkingen in de export. Verschillende landen waar Nederlandse bedrijven rundvee naar exporteren, eisen dat de dieren geen antistoffen tegen IBR in het bloed hebben. Dieren die geëxporteerd moeten worden, mogen dus ook niet worden gevaccineerd.
Hoe kun je de aandoening voorkomen? (preventie)
Een gesloten bedrijfsvoering, of het enkel aankopen van runderen van een IBR-vrij bedrijf, is belangrijk in het kader van preventie. Hygiënemaatregelen zoals eigen bedrijfskleding zal helpen om verspreiding van BHV1 tussen bedrijven te voorkomen. Daarnaast zijn er verschillende vaccins beschikbaar om te voorkomen dat dieren ziek worden van BHV1.
Hoe kun je de aandoening behandelen?
Bij een klinische uitbraak van IBR kan verdere schade worden beperkt door het hele koppel zo snel mogelijk te vaccineren met een levend, intranasaal vaccin. Besmette dieren moeten geïsoleerd en gemonitord worden. Dieren die secundaire bacteriële infecties ontwikkelen dienen behandelt te worden met antibiotica. De Gezondheidsdienst voor Dieren heeft een programma opgesteld om bedrijven te helpen IBR-vrij te worden en te blijven.
Alternatieve benamingen
Koeiengriep
Zoekwoorden
IBR, infectieuze bovine rhinotracheïtis, koeiengriep, bovine herpesvirus type 1, BHV1
Bronnen
Gezondheidsdienst voor Dieren, ‘’IBR’’, geraadpleegd op 5 augustus 2021.
Ibrbvd.nl, ‘’IBR’’, geraadpleegd op 5 augustus 2021.
Romero-Salas, Dora, et al. "Seroprevalence and risk factors associated with infectious bovine rhinotracheitis in unvaccinated cattle in southern Veracruz, Mexico." African journal of microbiology research 7.17 (2013): 1716-1722.
Solis-Calderon, J. J., et al. "Seroprevalence of and risk factors for infectious bovine rhinotracheitis in beef cattle herds of Yucatan, Mexico." Preventive Veterinary Medicine 57.4 (2003): 199-208.
WUR, ‘’Infectieuze rhinotracheïtis of koeiengriep’’, geraadpleegd op 5 augustus 2021.
Constable PD, Hinchcliff KW, Done SH, Grünberg W. Veterinary Medicine. 11th ed. Saunders Ltd. 25th October 2016. P. 952-961. ZuivelNL.org, ''Effect bestrijding IBR en BVD wordt zichtbaar'', geraadpleegd op 10 augustus 2021.