Welk
dier?
Rund
Welk orgaansysteem?
Bewegingsstelsel
Hoe herken je het?
Wanneer het om voorklauwen gaat, zijn dit meestal de binnenklauwen die zijn aangetast. Bij achterklauwen zijn meestal de achterbuitenklauwen aangetast. Stinkpoot wordt gekenmerkt door een stinkende geur. In het beginstadium is er sprake van een waterige ontsteking van de tussenklauwspleet. Later ontstaan kloven in het balgebied. Stinkpoot veroorzaakt zelden kreupelheid, maar kan wel leiden tot een zoolzweer die kan leiden tot kreupelheid. Bij de ziekte van Mortellaro kunnen heftige uitbraken van kreupelheid worden gezien op het bedrijf. De ziekte kan worden herkend aan aardbeirode plekjes van twee tot vier centimeter, omgeven door lange haren. Wanneer deze aandoening chronisch wordt, komt er een korst op de wond. Bij slakkepoot wordt een gezwollen ondervoet gezien in combinatie met heftige kreupelheid. Bij klauwbevangenheid ziet men groeven aan de voorkant van de klauwen. Soms wordt zelfs een afwijkende vorm van de klauwen gezien. Bij het bekappen kunnen zoolbloedingen worden gezien. Daarnaast komen zoolzweren ook voor bij klauwbevangenheid.
Welke verschijnselen zijn er nog meer?
Zowel bij stinkpoot als klauwbevangheid kunnen zoolzweren ontstaan. Bij een zoolzweer is de vorming van hoorn verstoord geraakt, doordat een stukje hoorn werd overbelast. De hoeveelheid hoorn neemt als reactie daarop toe, maar daardoor raakt de lederhuid juist nog verder belast en wordt er hoorn geproduceerd van mindere kwaliteit. Uiteindelijk raakt dit hoorn geïnfecteerd. Een zoolzweer zit meestal aan het achterste deel van de onderklauwen, op de plek waar het achterste deel van het klauwbeen op de zool drukt. Daarnaast kunnen in het verloop van stinkpoot en de ziekte van Mortellaro tylomen ontstaan. Dit zijn woekeringen van de tussenklauwspleet die zijn ontstaan ten gevolge van chronische irritatie van de huid.
Welke risicofactoren zijn er?
Voor stinkpoot, de ziekte van Mortellaro en slakkepoot vormen een hoge temperatuur en hoge vochtigheidsgraad in de stal risicofactoren, samen met gebrekkige hygiëne, zoals natte roosters. Bij klauwbevangenheid zijn snel doorgevoerde rantsoenwisselingen belangrijke risicofactoren, samen met pensverzuring en ontstekingen in het lichaam.
Wat betekent deze aandoening voor de veehouder en het bedrijf?
Klauwaandoeningen zorgen voor economische schade bij melkveebedrijven door dierenartskosten, afgenomen productie en het vroegtijdig afvoeren van dieren. Meestal zullen meerdere dieren zijn aangedaan, omdat alle dieren op het bedrijf bloot staan aan dezelfde risicofactoren.
Hoe kun je de aandoening voorkomen? (preventie)
Voor stinkpoot, de ziekte van Mortellaro en slakkepoot geldt dat de huisvestingsomstandigheden erg belangrijk zijn. Hierbij kan worden gedacht aan een juist stalklimaat en goede hygiënische maatregelen. Bovendien is het van belang dat de klauwen regelmatig en juist worden bekapt. Ter preventie van klauwbevangenheid is het belangrijk om wisselingen in het rantsoen langzaam door te voeren en eventuele ontstekingen te behandelen.
Hoe kun je de aandoening behandelen?
Bij stinkpoot bestaat de behandeling uit regelmatig bekappen, het gebruiken van klauwbaden, het creëren van geschikte huisvestingsomstandigheden en het nemen van hygiënische maatregelen. De ziekte van Mortellaro kan behandeld worden met antiboticumsprays en klauwverzorgingsproductien die koper en zinkchelaat bevatten. Bij slakkepoot wordt antibiotica toegepast, waarna het dier meestal snel weer opknapt. Bij klauwbevangenheid is er met name aandacht voor de preventie van deze aandoening, maar voor de behandeling is het belangrijk dat de risicofactoren worden weggenomen en dat de klauw wordt bekapt. Een zoolzweer kan worden behandeld door deze uit te snijden en de aangetaste klauw te ontlasten door bijvoorbeeld een blokje hout onder de klauw ernaast te plaatsen. Als diepere structuren zijn betrokken in de ontsteking, moet er een chirurgische behandeling worden toegepast. Om economische redenen wordt het rund dan meestal afgevoerd.
Alternatieve benamingen
Dermatitis interdigitalis, tussenklauwontsteking, stinkpoot, dermatitis digitalis, ziekte van Mortellaro, tussenklauwflegmoon, phlegmona interdigitalis, slakkepoot, pododermatitis aseptica diffusa, klauwbevangenheid, pododermatitis circumscripta, zoolzweer
Zoekwoorden
-
Bronnen
Constable, P., & Hinchcliff, K. W. (2016). Veterinary Medicine (11th edition, Vol. 1).
St. Louis, Verenigde Staten: Elsevier Gezondheidszorg. Gezondheidsdienst voor Dieren. (z.d.). Klauwaandoeningen. Geraadpleegd op 26 augustus 2021, van https://www.gddiergezondheid.nl/nl/Diergezondheid/Management/Klauwaandoeningen/Aandoeningen
Gezondheidsdienst voor Dieren. (z.d.-h). Mortellaro. Geraadpleegd op 26 augustus 2021, van https://www.gddiergezondheid.nl/nl/Diergezondheid/Dierziekten/Mortellaro
Vermunt, J. J., Greenough, P. R. Predisposing factors of laminitis in cattle. Br Vet J. 1994 Mar-Apr;150(2):151-64. doi: 10.1016/S0007-1935(05)80223-4. PMID: 8025847.