Welk dier?

Schaap en geit

Welk orgaansysteem?

Digestiestelsel

Hoe herken je het?

Een kobalt tekort veroorzaakt een vitamine B12 tekort, wat de energievoorziening van het dier ernstig verstoort. Hierdoor worden de dieren traag en suf, krijgen ze een dorre vacht, traanogen, een dikke kop, een slechte eetlust en kunnen ze gaan vermageren. Ook kan een afwijkend graasgedrag opvallen: met name de lammeren zullen door de afrastering heen planten die naast de weide groeien proberen te eten. Omdat de pensmicroben kobalt nodig hebben, veroorzaakt een kobalt tekort slechte pens fermentatie met als gevolg een slechte groei in jonge dieren en slechte productie in volwassen dieren.

Daarnaast kan soms diarree worden gezien, als gevolg van een infectie die de dieren doormaken door de verminderde weerstand.   

Welke verschijnselen zijn er nog meer?

Omdat een vitamine B12 tekort de leverfunctie aantast, kunnen bepaalde stofjes die het dier gevoelig maken voor zonnebrand niet meer afgebroken worden. Hierdoor kan zonnebrand optreden.

Welke risicofactoren zijn er?

Een rantsoen dat enkel bestaat uit gras, zonder krachtvoer, geeft een verhoogd risico op kobalt en vitamine B-12 tekort. Een hoge pH van de grond, een hoog calciumgehalte in de bodem en een droge bodem zorgen ervoor dat het gras minder kobalt opneemt.

Wat betekent deze aandoening voor de veehouder en het bedrijf?

Meestal is bloedonderzoek nodig om de diagnose te stellen. Daarna moeten de zieke dieren behandeld worden en moeten er maatregelen ter preventie worden toegepast.

Hoe kun je de aandoening voorkomen? (preventie)

Om een kobalt tekort in het rantsoen te voorkomen kan eind april en eventueel nog eens in juni graszout worden gestrooid over het weiland. In kobaltarme gebieden kan ter preventie ook een kobaltrijk krachtvoer worden verstrekt of een orale bolus met kobalt in de pens worden ingebracht. Daarnaast is het verstandig om de conditie en de groei van de lammeren goed in de gaten te houden.

Hoe kun je de aandoening behandelen?

Zieke dieren kunnen behandeld worden met een vitamine B12 injectie of door het verstrekken van kobaltrijk krachtvoer of een kobalt bolus. Kobalt kan ook worden verstrekt als top-dressing of via het drinkwater.

Alternatieve benamingen

-

Zoekwoorden

Kobalt, vitamine B12

Bronnen 

ABZ Diervoeding, ‘’Zorg voor voldoende Cobalt voor schapen in de weide’’, geraadpleegd op 31 juli 2021.

Al-Habsi, Khalid, et al. "Effects of low concentrations of dietary cobalt on liveweight gains, haematology, serum vitamin B12 and biochemistry of Omani goats." The Veterinary Journal 173.1 (2007): 131-137.

Gezondheidsdienst voor Dieren ‘’Kobalt- en vitamine B12 gebrek’’, geraadpleegd op 31 juli 2021.

Guillaume Counotte, ‘’Kobalt, essentiële energieleverancier.’’ GD Herkauwer. November 2010.

Mohammed, R., and M. Lamand. "The diagnosis of vitamin B12 deficiency in sheep: comparison of serum vitamin B12 levels measured by a microbiological and a radioisotope dilution technique." Annales de Recherches Vétérinaires. Vol. 16. No. 1. 1985.

Schapendokter.nl, ‘’Cobalt/Vitamine B12’’, geraadpleegd op 1 augustus 2021.

Smith, S. E., and J. K. Loosli. "Cobalt and vitamin 12 in ruminant nutrition: a review." Journal of dairy science 40.10 (1957): 1215-1227.

WUR. ‘’Inzicht in spoorelementen bij schapen.’’ Schaap en geit. Mei 2020.