Welk dier?

Rund, schaap, geit, varken

Welk orgaansysteem?

Orgaanoverschrijdend

Hoe herken je het?

Bij runderen zijn de meest typische verschijnselen het optreden van blaren in de bek en aan de snuit, lippen, spenen, kroonranden, tussenklauwspleet en de ballen van de klauwen De dieren zijn duidelijk erg ziek en sloom, hebben koorts en eten niet. Ook treedt een plotselinge daling van de melkgift op. Daarnaast kunnen stijfheid en kreupelheid worden gezien. Andere ziekten bij het rund, zoals Mucosal Disease en blauwtong, kunnen symptomen veroorzaken die kunnen lijken op de verschijnselen van MKZ. Echter is het belangrijk om elke verdenking te melden bij de NVWA.

Welke verschijnselen zijn er nog meer?

Met name bij kalveren kan acute sterfte optreden. Daarnaast treedt in sommige gevallen ontschoening op.

Welke risicofactoren zijn er?

Het MKZ-virus kan geïntroduceerd worden door import van besmette runderen en dierlijke producten uit gebieden die niet MKZ-vrij zijn. Dit geldt ook voor de import van besmette schapen, geiten, varkens en andere evenhoevigen uit dergelijke gebieden, omdat deze dieren het virus op runderen kunnen overdragen. Daarnaast kan ook de mens het virus een paar dagen bij zich dragen en het gedurende deze tijd overbrengen op dieren.

Wat betekent deze aandoening voor de veehouder en het bedrijf?

Bij een verdenking moet de NVWA worden ingeschakeld. Deze zal een specialistisch team samenstellen dat het bedrijf zal bezoeken en monsters zal nemen. Tot de uitslag hiervan bekend is, gaat het bedrijf uit voorzorg 'op slot', wat inhoudt dat er geen dieren aan- of afgevoerd mogen worden en er geen nieuwe bezoekers op het bedrijf mogen worden toegelaten. Bij bevestiging van MKZ zullen, afhankelijk van de specifieke situatie, door de NVWA maatregelen worden genomen om verdere verspreiding van het virus tegen te gaan.

Hoe kun je de aandoening voorkomen? (preventie)

Preventie van de aandoening is mogelijk door geen runderen, schapen, geiten, varkens en andere evenhoevigen te importeren uit gebieden die niet MKZ-vrij zijn. Daarnaast dient er geen keukenafval (swill) gevoerd te worden. Verder dient alleen noodzakelijk bezoek te worden ontvangen op het bedrijf. In endemische gebieden kan ook worden gevaccineerd. In Europa is dit niet toegestaan, omdat uit handelsoverwegingen een MKZ-vrije status gewenst is en er geen onderscheid gemaakt kan worden tussen gevaccineerde en geïnfecteerde dieren. Tijdens uitbraken kan eventueel wel een noodvaccinatie worden toegepast.

Hoe kun je de aandoening behandelen?

Omdat MKZ in Europa een bestrijdingsplichtige ziekte is, wordt geen behandeling ingesteld. Zieke dieren zullen worden geruimd.

Alternatieve benamingen

MKZ

Zoekwoorden

Mond-en-klauwzeer, MKZ

Bronnen 

Constable, P., & Hinchcliff, K. W. (2016). Veterinary Medicine (11th edition, Vol. 1). 

St. Louis, Verenigde Staten: Elsevier Gezondheidszorg. Davies, G. Foot and mouth disease. Res Vet Sci. 2002 Dec;73(3):195-9. doi: 10.1016/s0034-5288(02)00105-4. PMID: 12443674. 

Gezondheidsdienst voor Dieren. (z.d.). Mond-en-klauwzeer. Geraadpleegd op 6 juli 2021, van https://www.gddiergezondheid.nl/nl/Diergezondheid/Dierziekten/Mond-en-klauwzeer#herken 

Jamal, S. M., Belsham, G.J. Foot-and-mouth disease: past, present and future. Vet Res. 2013 Dec 5;44(1):116. doi: 10.1186/1297-9716-44-116. PMID: 24308718; PMCID: PMC4028749.