Welk dier?

Varken, rund, schaap, geit

Welk orgaansysteem?

Orgaanoverschrijdend

Hoe herken je het?

Bij varkens zijn de meest typische verschijnselen het optreden van blaren in de bek en aan de snuit, lippen, spenen, kroonranden, tussenklauwspleet en bijklauwtjes. De varkens zijn duidelijk erg ziek en sloom, hebben koorts en eten niet. Daarnaast kunnen plotselinge kreupelheid en ontschoening van de klauwen worden gezien. De verschijnselen van blaasjesziekte, ook wel Swine Vesicular Disease (VSD) genoemd, kunnen erg lijken op de verschijnselen van MKZ. Echter is het belangrijk om elke verdenking te melden bij de NVWA.

Welke verschijnselen zijn er nog meer?

Er kan ook sterfte optreden, met name bij de jonge, zogende biggen.

Welke risicofactoren zijn er?

Het MKZ-virus kan worden geïntroduceerd door import van besmette varkens en dierlijke producten uit gebieden die niet MKZ-vrij zijn. Dit geldt ook voor de import van besmette runderen, schapen, geiten en andere evenhoevigen uit dergelijke gebieden, omdat deze dieren het virus op varkens kunnen overdragen. Daarnaast kan ook de mens het virus een paar dagen bij zich dragen en het gedurende deze tijd overbrengen op dieren.

Wat betekent deze aandoening voor de veehouder en het bedrijf?

Bij een verdenking moet de NVWA worden ingeschakeld. Deze zal een specialistisch team samenstellen dat het bedrijf zal bezoeken en monsters zal nemen. Tot de uitslag hiervan bekend is, gaat het bedrijf uit voorzorg 'op slot', wat inhoudt dat er geen dieren aan- of afgevoerd mogen worden en er geen nieuwe bezoekers op het bedrijf mogen worden toegelaten. Bij bevestiging van MKZ zullen, afhankelijk van de specifieke situatie, door de NVWA maatregelen worden genomen om verdere verspreiding van het virus tegen te gaan.

Hoe kun je de aandoening voorkomen? (preventie)

Preventie van de aandoening is mogelijk door geen varkens , runderen, schapen, geiten en andere evenhoevigen te importeren uit gebieden die niet MKZ-vrij zijn. Daarnaast dient er geen keukenafval (swill) gevoerd te worden. Verder dient alleen noodzakelijk bezoek te worden ontvangen op het bedrijf. In endemische gebieden kan ook worden gevaccineerd. In Europa is dit niet toegestaan, omdat uit handelsoverwegingen een MKZ-vrije status gewenst is en er geen onderscheid gemaakt kan worden tussen gevaccineerde en geïnfecteerde dieren. Tijdens uitbraken kan eventueel een noodvaccinatie worden toegepast.

Hoe kun je de aandoening behandelen?

Omdat MKZ in Europa een bestrijdingsplichtige ziekte is, wordt geen behandeling ingesteld. Zieke dieren zullen worden geruimd.

Alternatieve benamingen

MKZ

Zoekwoorden

Mond- en-klauwzeer, MKZ

Bronnen 

Constable, P., & Hinchcliff, K. W. (2016). Veterinary Medicine (11th edition, Vol. 1). 

St. Louis, Verenigde Staten: Elsevier Gezondheidszorg. Davies, G. Foot and mouth disease. Res Vet Sci. 2002 Dec;73(3):195-9. doi: 10.1016/s0034-5288(02)00105-4. PMID: 12443674. 

Gezondheidsdienst voor Dieren. (z.d.). Mond-en-klauwzeer. Geraadpleegd op 6 juli 2021, van https://www.gddiergezondheid.nl/nl/Diergezondheid/Dierziekten/Mond-en-klauwzeer#herken 

Jamal, S. M., Belsham, G.J. Foot-and-mouth disease: past, present and future. Vet Res. 2013 Dec 5;44(1):116. doi: 10.1186/1297-9716-44-116. PMID: 24308718; PMCID: PMC4028749.