Welk dier?
Varken
Welk orgaansysteem?
Respiratiestelsel
Hoe herken je het?
Bij een infectie van M. hyopneumoniae in een naïeve populatie, kan een grote uitbraak ontstaan die varkens van alle leeftijden treft. De varkens gaan minder eten, hebben lichte koorts, hoesten en zijn benauwd. De ernst van de verschijnselen wordt voornamelijk bepaald door het ziekmakend vermogen van de Mycoplasma-kiem. Ook het stalklimaat en het optreden van het PRDC-complex bepalen de ernst van de infectie. Veel varkens worden ziek, maar de sterfte is doorgaans laag. De meeste verschijnselen worden gezien onder de gespeende biggen en vleesvarkens.
In een meer chronische vorm ziet men vaak alleen hoesten en groeivertraging. De hoest is een typische luide, droge hoest die wel 50 dagen aan kan houden en makkelijk is op te wekken na een schrikreactie. Vaak treden er secundaire infecties op. Afhankelijk van de secundaire ziekteverwekker kan bij post-mortem onderzoek een flinke longontsteking van de bovenste longkwabben gevonden worden, met bloederig of etterend exsudaat en verbindweefseling. Typisch zijn ophopingen van witte bloedcellen (ook wel ‘cuffs’ genoemd) rondom de kleine bronchi en bloedvaten in de longen, die onder de microscoop zichtbaar zijn.
Welke verschijnselen zijn er nog meer?
Varkens kunnen ook drager zijn zonder ziekteverschijnselen te ontwikkelen. Vaak wordt een milde longontsteking dan pas aan de slachtlijn opgemerkt.
Welke risicofactoren zijn er?
Het mengen en samenvoegen van tomen is een belangrijke risicofactor. De meeste besmettingen vinden dan ook plaats na het spenen en bij opleg naar de vleesvarkensstal. Een suboptimaal stalklimaat en een hoge bezettingsgraad van de stal zijn ook risicofactoren.
Wat betekent deze aandoening voor de veehouder en het bedrijf?
Infecties met Mycoplasma zorgen voor een groeiachterstand en een verhoogde voederconversie. Ook zullen de kosten voor medicijnen toenemen.
Hoe kun je de aandoening voorkomen? (preventie)
Omdat veel bedrijven in Nederland besmet zijn, zullen veel aangekochte varkens M. hyopneumoniae bij zich dragen. Bedrijfsmanagement is daarom een belangrijke factor om de schade te beperken. Veel managementmaatregelen bieden een goede preventieve werking: goede adaptatie en quarantaineperiode van aangekochte gelten, goede klimaatomstandigheden, het voorkomen van overbezetting, tomen en groepen biggen niet mengen en een strikt all-in all-out systeem waarbij lege afdelingen tussendoor worden gereinigd en ontsmet. Daarnaast kan er gevaccineerd worden tegen Mycoplasma. Er zijn meerdere vaccins beschikbaar, welke effectief zijn mits ze ruim voor de besmetting worden toegediend. Vaccineren op besmette bedrijven zorgt ervoor dat de economische schade op het bedrijf een stuk minder wordt en het vermindert de kans op longaantasting bij vleesvarkens. Het vaccineren van zeugen zorgt ervoor dat de biggen meer afweerstoffen via de biest binnenkrijgen, waardoor ze langer beschermd zijn tegen infectie. Ze moeten wel op latere leeftijd gevaccineerd worden.
Hoe kun je de aandoening behandelen?
M. hyopneumoniae kan worden behandeld met antibiotica. Dit vermindert de klinische symptomen en de kans op secundaire infecties. Maar er is ook resistentie tegen bepaalde middelen bekend. Preventieve maatregelen hebben sterk de voorkeur.
Alternatieve benamingen
Enzoötische pneumonie
Zoektermen
Mycoplasma, M. hyopneumoniae, M. hyosynoviae, enzoötische pneumonie, M. hyo
Bronnen
Gezondheidsdienst voor Dieren "Mycoplasma", geraadpleegd op 9 februari 2021.
de Jong, Anno, et al. "Antimicrobial susceptibility monitoring of Mycoplasma hyopneumoniae isolated from seven European countries during 2015–2016." Veterinary Microbiology 253 (2021): 108973.
Locquet, Laurent. "Bestrijding van Mycoplasma hyopneumoniae met nadruk op vaccinatie." Fac. Diergeneeskunde, Universiteit Gent.
Thacker, Eileen L. "Diagnosis of Mycoplasma hyopneumoniae." Journal of Swine Health and Production 12.5 (2004): 252-254.
Thacker, Eileen L., et al. "Mycoplasma hyopneumoniae potentiation of porcine reproductive and respiratory syndrome virus-induced pneumonia." Journal of clinical microbiology 37.3 (1999): 620-627.
Vangroenweghe, F. A. C. J., et al. "Mycoplasma hyopneumoniae infections in peri-weaned and post-weaned pigs in Belgium and The Netherlands: Prevalence and associations with climatic conditions." The Veterinary Journal 205.1 (2015): 93-97.
Yeske, Paul, et al. "Survival analysis of two Mycoplasma hyopneumoniae eradication methods." Preventive veterinary medicine 174 (2020): 104811.
Zoetis "Mycoplasma", geraadpleegd op 10 februari 2021.