Welk
dier?
Schaap, geit, rund
Welk
orgaansysteem?
Digestiestelsel
Hoe
herken je het?
De aandoening verloopt langzaam progressief. In het beginstadium wordt vermagering gezien, ondanks dat het dier goed eet. Bij melkgeiten kan een vermindering van de melkgift optreden. Later treedt verdere vermagering op en neemt de bespiering af. In het laatste stadium van de ziekte kunnen vochtophopingen worden gezien rond de kaak.
Welke
verschijnselen zijn er nog meer?
In een verder gevorderd stadium van de ziekte kan ook diarree worden waargenomen. Dit wordt echter bij kleine herkauwers weinig gezien. Bij runderen is dit juist wel een veel voorkomend verschijnsel is.
Welke
risicofactoren zijn er?
Introductie op het bedrijf vindt meestal plaats door de aankoop van een geïnfecteerd dier dat nog geen verschijnselen vertoont. Het is mogelijk om deze dieren te testen op antistoffen in het bloed, de melk of de ontlasting. Echter biedt dit helaas geen zekerheid, omdat de antistoffen pas maanden tot jaren na het oplopen van de infectie aanwezig kunnen zijn.
Wat
betekent deze aandoening voor de veehouder en het bedrijf?
Er ontstaat economische schade door een verlaagde melkproductie, een verhoogde uitval en een vervroegde afvoer van besmette dieren. Schattingen naar de precieze hoogte van deze schade lopen uiteen en is natuurlijk afhankelijk van de specifieke situatie op het bedrijf.
Hoe kun
je de aandoening voorkomen? (preventie)
Vaccinatie van lammeren is een belangrijke preventieve maatregel. Daarnaast moeten lammeren in een schone omgeving ter wereld worden gebracht. Om de kans op besmetting te verkleinen, kan er daarnaast voor worden gekozen om de lammeren direct na de geboorte bij de ooi of geit weg te halen. Er moet dan biest en melk worden verstrekt die paratuberculose-vrij is. Ook kan men besluiten om geen dieren van andere bedrijven aan te kopen, om de kans op de insleep van paratuberculose zo laag mogelijk te houden. Bovendien is het verstandig het management aan te passen, bijvoorbeeld door het apart huisvesten van verschillende leeftijdsgroepen en het handhaven van looplijnen (van jong naar oud). Verder moeten algemene hygiënische maatregelen in acht worden genomen. Deze en andere maatregelen die belangrijk zijn bij de preventie van paratuberculose zijn overzichtelijk weergegeven in de 'Paratbc Wijzer' van de Gezondheidsdienst voor Dieren, opgesteld voor melkgeitenhouders. Deze kan worden gevonden via de website van de GD: gddiergezondheid.nl/diergezondheid/dierziekten/paratbc.
Hoe kun
je de aandoening behandelen?
Behandeling is helaas niet mogelijk. Geïnfecteerde dieren moeten zo snel mogelijk worden afgevoerd om verdere verspreiding binnen de koppel te voorkomen.
Alternatieve
benamingen
Paratbc, ziekte van Johne
Zoekwoorden
Paratuberculose, paratbc, Mycobacterium avium ssp. paratuberculosis, MAP
Bronnen
Animal and Plant Health Inspection Service. (z.d.). Johne’s Disease. U.S. Department of Agriculture. Geraadpleegd op 4 maart 2021, van https://www.aphis.usda.gov/aphis/ourfocus/animalhealth/nvap/NVAP-Reference-Guide/Control-and-Eradication/Johnes-Disease
Gezondheidsdienst voor Dieren. (z.d.-g). Paratuberculose. Geraadpleegd op 4 maart 2021, van https://www.gddiergezondheid.nl/diergezondheid/dierziekten/paratuberculose-rund
Juste RA, Perez V. Control of paratuberculosis in sheep and goats. Vet Clin North Am Food Anim Pract. 2011 Mar;27(1):127-138. doi: 10.1016/j.cvfa.2010.10.020. PMID: 21215897.
Robbe-Austerman, S. Control of paratuberculosis in small ruminants. Vet Clin North Am Food Anim Pract. 2011 Nov;27(3):609-20, vii. doi: 10.1016/j.cvfa.2011.07.007. PMID: 22023839.
van Woerkom, M. (2018, 27 november). “Para is bij melkgeitenbedrijf beheersbaar”. Nieuwe Oogst. https://www.nieuweoogst.nl/nieuws/2018/11/27/para-is-bij-melkgeitenbedrijf-beheersbaar