Welk
dier?
Schaap, geit, rund
Welk
orgaansysteem?
Reproductiestelsel
Hoe
herken je het?
De meeste infecties met C. burnetti verlopen symptoomloos, wat het herkennen van de ziekte erg bemoeilijkt. Wanneer er wel symptomen optreden, wordt er vaak een verhoogd percentage aan dieren dat verwerpt gezien. Dit treedt doorgaans op in het laatste stadium van de dracht. De bacterie is in grote aantallen aanwezig in het geboortemateriaal en de feces en kan zich in aerosolen snel door de koppel verspreiden. De diagnose kan worden gesteld door de vrucht en het geboortemateriaal op te sturen naar een laboratorium. Echter betekent het aantonen van C. burnetti niet per definitie dat dit de oorzaak van de abortus is geweest, omdat de bacterie ook bij gezonde dieren kan worden gevonden.
Welke
verschijnselen zijn er nog meer?
Ook kunnen er verzwakte lammeren worden geboren, waardoor de neonatale sterfte verhoogd kan zijn. De moederdieren vertonen overigens geen ziekteverschijnselen.
Welke
risicofactoren zijn er?
Het introduceren van nieuwe schapen en geiten in de koppel vormt een risico. Daarnaast kan de infectie ingesleept worden door aerosolen afkomstig van besmette bedrijven uit de omgeving. Tot slot is het mogelijk dat aerosolen afkomstig van besmette mest, die wordt aangevoerd voor het bemesten van een stuk grond in de omgeving, zorgen voor infectie als bij het opslaan van de mest niet de nodige maatregelen in acht zijn genomen.
Wat
betekent deze aandoening voor de veehouder en het bedrijf?
Q-koorts is een aangifteplichtige ziekte. Bij een verdenking moet de NVWA worden ingeschakeld. De vervolgstappen zijn afhankelijk van de door de NVWA ingestelde onderzoeken en de specifieke bedrijfssituatie.
Hoe kun
je de aandoening voorkomen? (preventie)
Het is mogelijk schapen en geiten te laten vaccineren. Deze vaccinatie is zelfs verplicht vor bedrijven met meer dan 50 schapen of geiten en voor bedrijven die bezoekers ontvangen. Daarnaast moet worden gedacht aan algemene hygiënische maatregelen rondom het aflammeren. Tot slot moeten maatregelen rondom de opslag en het uitrijden van de mest in acht worden genomen. Vanwege het risico op abortus wordt het zwangere vrouwen afgeraden om in contact te komen met drachtige schapen en geiten.
Hoe kun
je de aandoening behandelen?
Het behandelen van Q-koorts is erg lastig, omdat de ziekte niet effectief bestreden kan worden met antibiotica. Daarom ligt de nadruk op preventie.
Alternatieve
benamingen
Q-fever
Zoekwoorden
Q-koorts, Q-fever, Coxiella burnetti
Bronnen
Constable, P. D., & Hinchcliff, K. W. (2016). Veterinary Medicine (11th Revised edition). Elsevier Gezondheidszorg. Gezondheidsdienst voor Dieren. (z.d.). Q-fever. Geraadpleegd op 21 maart 2021, van https://www.gddiergezondheid.nl/diergezondheid/dierziekten/q-fever-schaapgeit#risico
NVWA. (2020, 29 juli). Schapen en geiten vaccineren tegen Q-koorts voor 1 augustus 2020. https://www.nvwa.nl/nieuws-en-media/nieuws/2020/07/29/schapen-en-geiten-vaccineren-tegen-q-koorts-voor-1-augustus-2020
RIVM. (z.d.). Q-koorts richtlijn. Geraadpleegd op 21 maart 2021, van https://lci.rivm.nl/richtlijnen/q-koorts
Roest, H. I., Bossers, A., van Zijderveld, F. G., Rebel, J. M. Clinical microbiology of Coxiella burnetii and relevant aspects for the diagnosis and control of the zoonotic disease Q fever. Vet Q. 2013;33(3):148-60. doi: 10.1080/01652176.2013.843809. Epub 2013 Oct 28. PMID: 24161079.
Wageningen Universiteit & Research. (z.d.-b). Q-koorts (Q-fever). Geraadpleegd op 21 maart 2021, van https://www.wur.nl/nl/Onderzoek-Resultaten/Onderzoeksinstituten/Bioveterinary-Research/Dierziekten/Bacteriele-ziekten/Q-koorts-Q-fever.htm